قرص برنج یا آلومینیوم فسفید (AIP):

قرص برنج یا آلومینیوم فسفید (AIP) که یک ضد عفونی کننده ارزان قیمت است، با وجود این که بسیار سمی است اما برای نگهداری گندم و سایر دانه ها استفاده می شود. در طول چهار دهه اخیر، استفاده از AIP جهت مصارف کشاورزی و غیر کشاورزی بالا رفته، همین امر سبب افزایش شمار مسمومیت های ناشی از AIP شده است. به علاوه، به خاطر دسترسی نا محدود به این ماده در کشورهای در حال توسعه، خیلی ها از آن برای مقاصدی همچون خودکشی استفاده می کنند.
معمولا AIP تحت واکنش های شیمیایی قرار می گیرد و تولید گازی به نام گاز فسفین می کند. این گاز مانع تولید سیتوکروم اکسیداز و مانع از مصرف اکسیژن می شود. کشندگی این ماده بالاتر از ۵۰ درصد است و تقریبا هیچ پاد زهری نیست که بتواند کاملا برای آن موثر باشد. با این وجود مطالعات تجربی نشان داده اند که منیزیم سولفات، ملاتونین، استیل سیستئین، گلوتاتیون، سلنیت سدیم، ویتامین C، ویتامین E، تری یدوتیرونین، لیوتیرونین، وازوپرسین، میلرینون، برگ بو، ۶- آمینو نیکوتین آمید، بوریک اسید، استیل کارنیتین و روغن نارگیل، می توانند به عنوان پادزهر عمل کنند و برای کاهش آسیب های مضر AIP استفاده شوند.
۱- مسمومیت ناشی از قرص برنج:
قرص برنج یا آلومینیوم فسفید (AIP) به خاطر خواص ایده آلش مصرف گسترده ای دارد. اما استفاده همه جانبه و گسترده از آن سبب افزایش میزان خودکشی های گزارش شده، مسمومیت های تصادفی و افزایش ریسک مرگ و میر شده است. به خاطر دسترسی نا محدود و بدون کنترل به AIP در کشورهای در حال توسعه نظیر هند و ایران، یکی از دلایل اصلی مسمومیت شناخته می شود.
البته گاهی مسمومیت با AIP در کشورهای توسعه یافته نیز گزارش می شود. هضم AIP با واکنش هیدروکلیک اسید در معده روبرو می شود و گازی کشنده به اسم “فسفین” تولید می شود. پس از آزاد شدن سریع این گاز و قرار گرفتن در معرض رطوبت جوی، خطرات AIP بالا می روند. فسفین با تحت تاثیر قرار دادن میتوکندری سبب کاهش اکسیژن در بافت ها و مانع سیتوکروم سی اکسیداز می شود و سبب افزایش تولید رادیکال هیدروکسیل می شود.
علائم مسمومیت با قرص برنج مشخص نیستند و بلافاصله پس از مصرف ظاهر می شوند. تلفات ناشی از مصرف AIP، به علت نارسایی قلبی اتفاق می افتند. این نارسایی توسط ممانعت از تولید سیتوکروم سی اکسیداز و کاهش تولید آدنوزین تری فسفات و آسیب های وارده به سلول های ماهیچه قلب، اتفاق می افتد. استرس اکسیداتیو نیز نقش بسیار مهمی در مسمومیت های ناشی از قرص برنج دارد.
با این همه خیلی ها می گویند که ممانعت AIP از تولید سیتوکروم سی اکسیداز است که باعث مسمومیت های ناشی از قرص برنج می شود اما خیلی های دیگر این را قبول ندارند و همین باعث ایجاد بحث های زیادی بین آن ها شده است. البته از نظر پزشکی هنوز هیچ پادزهر قطعی ای وجود ندارد. مسمومیت های ناشی از AIP توسط روش های مختلفی از جمله استفاده از بالون پمپ داخل آئورتی و اکسیژناسیون غشایی برون پیکری تا حدی قابل درمان است.
اکسیژناسیون غشایی برون پیکری روشی جدید است که هدفش احیای قلبی- تنفسی بیمارانی است که سیستم گردش خون و تنفسی آن ها خیلی موثر کار نمی کند. در این جا درباره مزایا و معایب پاد زهرهای مختلفی که برای قرص برنج استفاده می شوند صحبت خواهیم کرد.
۲- مکانیسم های مربوط به مسمومیت ناشی از قرص برنج:
پس از هضم آن و در معرض آب/ اسید قرار گرفتن در مجاری معدی روده ای، AIP فسفین را تولید می کند که سپس جذب می شود. جذب از طریق پوست و چشم ها تا حالا گزارش نشده اما ممکن است که اتفاق بیفتد. فسفین مولکول کوچکی است و در سر تا سر بدن جذب می شود. قرص برنج گاهی از طریق ادرار نیز خارج می شود. هیپوفسفیت نیز نوعی از فسفین است. فسفین با ممانعت از تولید آنزیم های سلولی و پروتئین سبب ایجاد مسمومیت می شود.
انسداد سیتوکروم سی اکسیداز سبب منع فسفرگیری اکسایشی و تنفس سلولی و در نتیجه تولید انبوه رادیکال پراکسید می شود. بدکاری غشاء سلولی هم چنین به علت منع کاتالاز و کاهش گلوتاتیون هم اتفاق می افتد. فسفین سبب منع سیتوکروم سی اکسیداز در سلول های قلبی می شود و تاثیری منفی روی میتوکندری و میوکارد (ماهیچه قلب) می گذارد. این تاثیرات به واسطه اختلال در نفوذ سلولی نسبت به یون های اصلی و تغییر در دیواره سلول های قلبی ایجاد می شود.
پس از واکنش فسفین به هموگلبین، افزایش هاینز بادی مشاهده شده است. طبق مطالعات اخیر، اندام هایی همچون قلب، ریه، کلیه و کبد اکسیژن بیشتری نسبت به سایر اندام ها نیاز دارند، در نتیجه آسیب به فسفین، این اندام ها را بیش از سایر اندام ها تحت تاثیر قرار می دهد. در فردی که وزنش حدود هفتاد کیلوگرم است، میزان کشنده AIP، پانصد میلی گرم است. به علاوه ۴۰۰ تا ۶۰۰ گرم فسفین نیز می تواند پس از سی دقیقه باعث مرگ شود.

0  |  دکتر سلام  |  بازدید: 1218