داروی فنتانیل (Fentanyl):

داروی فنتانیل (Fentanyl)، که با نام تجاری Sublimaze نیز شناخته می‌شود، یک داروی تسکین‌دهنده است که به نوعی مسکن محسوب می‌شود. این دارو به عنوان بخشی از داروهای بیهوشی و معمولاً توسط پزشک و افراد متخصص استفاده می‌شود و به جلوگیری از ایجاد درد بعد از عمل جراحی یا سایر فرآیندهای پزشکی، کمک می‌کند. داروی فنتانیل تحت نام‌ها و برندهای زیر نیز به فروش می‌رسد:
در صورتی که بیمار نسبت به فنتانیل یا سایر داروهای ضد درد (مسکن) حساسیت داشته باشد، نباید از داروی فنتانیل استفاده شود. بسیار مهم است که وقتی پرستار در حال تزریق داروی فنتانیل است، دکتر بیمار را رصد کرده و نزدیک بیمار باشد. این کار به دکتر کمک می‌کند که متوجه شود آیا این دارو به خوبی روی شما تاثیر دارد یا خیر، و آیا شما باید به مصرف این دارو ادامه دهید و یا آن را متوقف کنید. اگر لب‌ها یا پوست شما یا فرزندتان به رنگ آبی متمایل شد، درد در قفسه‌ی سینه داشتید، مشکلات تنفسی یا ضربان قلب سریع یا بی نظم داشتید، به تنگی نفس دچار شدید یا عضلات و ماهیچه‌های شما بعد از مصرف فنتانیل دچار سفتی شد، سریعاً به دکتر مراجعه کنید. داروهای نارکوتیک (یا مسکن) ممکن است عوارضی از قبیل اعتیاد به این داروها، مصرف بیش‌تر از میزان مورد نیاز و یا حتی مرگ را برای افراد ایجاد کنند. این موارد به ویژه در کودکان و یا افرادی که بدون نسخه‌ی پزشک اقدام به مصرف این داروها می‌کنند، بیشتر ایجاد می‌شود. داروی فنتانیل به عنوان بخشی از داروهای بیهوشی و معمولاً توسط پزشک و افراد متخصص استفاده می‌شود
چه نکات مهمی را قبل از مصرف فنتانیل باید رعایت کرد؟
مجدداً یادآوری می‌شود که اگر بیمار نسبت به فنتانیل یا سایر داروهای ضد درد (مسکن) حساسیت دارد، نباید از داروی فنتانیل استفاده شود. بعضی از داروها ممکن است با فنتانیل واکنش نشان داده و موجب ایجاد وضعیتی به نام “سندروم سروتونین” شوند. اگر شما علاوه بر این دارو، از داروهای دیگری برای درمان افسردگی، بیماری‌های ذهنی و روانی، پارکینسون، سردردهای میگرنی، عفونت‌های مزمن، یا داروهای ضد تهوع و استفراغ استفاده می‌کنید، حتماً به دکتر اطلاع دهید. قبل از اینکه هر تغییری در چگونگی مصرفتان و یا زمان مصرف این دارو ایجاد شود، باید به دکتر اطلاع داده شود.
برای اطمینان از اینکه مصرف داروی فنتانیل برای شما خطری در پی ندارد، اگر موارد زیر را دارید، به دکتر اطلاع دهید:
–       هر گونه مشکل تنفسی و یا بیماری ریوی؛
–       سابقه‌ی آسیب به مغز، و یا تومور مغزی؛
–       بیماری کبدی یا کلیوی؛
–       ضربان قلب آهسته؛
–       اگر از آرام‌بخش‌هایی مانند والیوم (دیازپام، آلپرازولام، لورازپام، آتیوان، کلونوپین، رستوریل، ترنکسین، ورسد، زاناکس و امثالهم) استفاده می‌کنید؛
–       اگر از داروهای مهار کننده‌ی MAO (مانند ایزوکربوکسازید، لینزولید، فنلزین، رازاگیلین، سلگیلین، ترانیل سیپرومین) در ۱۴ روز اخیر استفاده کرده‌اید؛
تاثیر داروی فنتانیل بر روی جنین یا نوزاد چیست؟
هنوز مشخص نیست که آیا مصرف این دارو بر روی جنین اثر بدی دارد یا خیر؛ اگر باردار هستید و یا قصد باردار شدن دارید، حتماً به دکترتان اطلاع دهید؛ همچنین هنوز مشخص نیست که آیا داروی فنتانیل به درون شیر مادر نفوذ پیدا کرده و باعث آسیب به نوزاد می‌شود یا خیر؛ اگر شما در دوران شیردهی به سر می‌برید، حتماً به دکترتان اطلاع دهید؛ فنتانیل فقط باید توسط پزشک متخصص تجویز شده و فرد متخصص برای بیمار به اندازه‌ی کافی تزریق کند.
چگونه باید این دارو را مصرف کرد؟
فنتانیل به صورت تزریقی، به درون عضله، یا به درون رگ با استفاده از یک IV و توسط فرد متخصص (پرستار یا دکتر) تزریق می‌شود. معمولاً پرستار این تزریق را به عنوان قسمتی از فرآیند آرام‌بخشی شما انجام می‌دهد تا احساس درد پس از عمل جراحی و یا سایر اقدامات پزشکی، نداشته باشید. نحوه‌ی تنفستان، فشار خونتان، میزان اکسیژن و سایر علائم حیاتی شما باید به دقت در هنگامی که تزریق فنتانیل برای شما انجام می‌شود، بررسی و چک گردد. ممکن است به شما سایر مسکن‌ها نیز داده شود تا بعد از آنکه تزریق فنتانیل به پایان رسید، از آن‌ها استفاده کنید.
اگر دارو بیش از اندازه و یا کمتر از میزان لازم به بدن برسد، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
به دلیل اینکه داروی فنتانیل به وسیله‌ی یک پرستار یا پزشک یا شخص حرفه‌ای به شما تزریق می‌شود، آن هم فقط برای مدتی محدود و کوتاه، بنابراین دستورالعملی برای استفاده‌ی این دارو در طولانی مدت و در زمان‌های مشخص، وجود ندارد. همچنین چون این دارو توسط پزشک یا پرستار یا یک فرد حرفه‌ای و متخصص به شما تزریق می‌شود، احتمال بیش از حد تزریق کردن آن تقریباً صفر است.
بعد از مصرف فنتانیل، از چه کارهایی باید خودداری کرد؟
 مصرف این دارو ممکن است عوارضی به همراهش داشته باشد که باعث اختلال در تفکر شما و یا واکنش نشان دادنتان شود. بلافاصله بعد از تزریق این دارو، نباید رانندگی کنید و یا کاری را که نیاز به سطح هوشیاری بالایی دارد انجام بدهید؛ زیرا سرگیجه و یا خستگی ناگهانی، ممکن است باعث افتادن شما و یا انواع سانحه‌ها برایتان گردد.
از مصرف نوشیدنی‌های الکلی، تا چند ساعت بعد از تزریق داروی فنتانیل خودداری کنید.
عوارض جانبی:
اگر هر گونه علائم آلرژیکی نسبت به این دارو – شامل کهیر، به دشواری نفس کشیدن، التهاب صورت، لب ها، زبان یا گلو – در خود مشاهده کردید، حتماً از فوریت‌های پزشکی کمک بخواهید.
فنتانیل هم مانند سایر داروهای نارکوتیک یا آرام‌بخش، باعث آرام شدن تنفس شما می‌شود. اما اگر تنفس بیش از اندازه کند و آرام شود، ممکن است باعث مرگ فرد گردد.
کسانی که از شما مراقبت می‌کنند، باید هر گونه علائمی که به صورت عارضه‌ی جانبی در اثر مصرف این دارو رخ می‌دهد را به دقت مشاهده کنند. این عارضه‌ها ممکن است چند دقیقه بعد از اینکه تزریق این دارو را متوقف کردند یا کاهش دادند، رخ دهد:
–       تنفس ضعیف یا کم عمق؛
–       ضربان قلب تند و یا آهسته؛
–       انقباض ماهیچه‌ها؛
–       خستگی و ضعف شدید، احساس سبکی در سر و یا غش کردن؛

1  |  مجله قرمز  |  بازدید: 1446