بهداشت دهان و درمان ارتودنسی:

در درمان ارتودنسی نیز همانند هر زمان دیگری احتمال بروز عوارض وجود دارد. برخی عادات و تکنیک‌ها برای به حداقل رساندن این ریسک و عوارض از درمان ارتودنسی استفاده می‌شود. پوسیدگی دندان معمولاً در سطوح صاف و هموار اتفاق می‌افتد که یکی از متداولترین عوارض درمان ارتودنسی است که در 2 تا 96% بیماران ارتودنسی دیده می شود. افزایش احتمال پوسیدگی دندان در درمان به چند فاکتور بستگی دارد. ضایعات پوسیدگی ممکن است در محلی تشکیل شده باشند که شناسایی آنها دشوار است، دهان محیط اسیدی دارد، حجم پلاک دندانی زیاد است و جمعیت باکتری‌ها به سرعت افزایش پیدا می‌کند. بر همین اساس ضرورت رعایت بهداشت دهان در طول درمان ارتودنسی و اقدامات پیشگیرانه برای به حداقل رساندن عوارض در طول دوره درمان مشخص می‌شود.
پژوهش‌های زیادی بر روی ارتباط بین پوسیدگی دندان و بهداشت دهان در طول درمان ارتودنسی، صورت گرفته است. در یک پژوهش، آموزش روش مسواک زدن و استفاده از فلوراید سدیم موضعی به طور منظم در طول درمان ارتودنسی مورد بررسی قرار گرفت. متوسط دوره درمان 19 ماه بود. هر ماه بهداشت دهان ارزیابی شده با سیستم‌های شاخص ژینژیوال و پلاک ثبت می‌شد. نتایج این پژوهش نشان داد وابستگی قطعی بین بهداشت دهان و پوسیدگی دندان وجود دارد. در پژوهش اخیر مشخص شد شیوع لکه های سفید دندان در بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی جامع قرار گرفته بودند، تا حد قابل توجهی بالا بود و درمان پیشگیرانه به نظر بی ‌تأثیر می‌آمد. مولفان مقاله این طور نتیجه‌ گیری کردند که این مشکل شایع، واقعا نگران‌ کننده بوده و شایسته توجه ویژه از طرف بیمار و ارتودنتیست می‌باشد و باید تأکید بسیار زیادی در پیشگیری موثر از پوسیدگی دندان شود.
در پژوهش دیگری عوامل زمینه ‌ساز پوسیدگی اولیه دندان در دوران درمان ارتودنسی با مشخص کردن شیوع و شدت ضایعات لکه سفید دندان مورد بررسی قرار گرفت. این کار با معاینه پیش از درمان و پس از درمان و بررسی عکس‌های دیجیتالی انجام شد. پژوهشگران دریافتند ایجاد لکه های سفید دندان در درمان ارتودنسی با عواملی مانند سن پایین بیمار در شروع درمان، ضعف رعایت بهداشت در طول درمان، نتیجه ضعیف بالینی، نژاد سفید پوست و نامناسب بودن بهداشت دهان در معاینه پیش از شروع درمان ارتباط دارد. استفاده از نرم ‌افزار کامپیوتر برای بررسی عکس‌های دیجیتالی روش معتبری برای ارزیابی شیوع و شدت ضایعات سفید رنگ دندان (WSL) در دندانهای جلویی، نیش و آسیاب کوچک است. اقدامات پیشگیرانه برای به حداقل رساندن آسیب‌ها شامل دستورالعمل حفظ بهداشت دهان و نظارت بر وضعیت دندان‌ها و آموزش برنامه غذایی سالم می‌باشد. در هر جلسه مراجعه به ارتودنتیست باید آموزش بهداشت دهان و تغذیه مدنظر قرار گیرد.
همچنین می‌توان به صورت روزانه از عامل‌های معدنی سازی دندان استفاده کرد تا پوسیدگی کاهش یابد. از جمله این مواد می‌توان به دهان‌شویه فلوراید سدیم 0.05% اشاره کرد. در نواحی از دندان معدنی زدایی شده است، روش‌های مختلفی برای ترمیم آن می‌توان انجام داد از جمله استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید و دهانشویه حاوی فلوراید (دهانشویه فلوراید سدیم 0.05% به صورت روزانه یا دهان‌شویه فلوراید سدیم 0.2% به صورت هفتگی) برای کمک به معدنی سازی مجدد دندان. دستورالعمل بهداشت دهان برای همه موارد درمان ارتودنسی ضرورت دارد و استفاده از روش‌های کمکی بهداشت دهان مانند مسواک برقی، مسواک بین دندانی، دهان‌شویه کلرهگزیدین، دهان‌شویه فلوراید دار و چکاپ و جرم گیری منظم دندانپزشکی باید مدنظر قرار بگیرد. با این حال انگیزه بیمار و مهارت و همکاری او در فرایند بهداشت دهان کلید موفقیت است.
تجربه نشان داده افرادی که نمی‌توانند بهداشت دهان را در حالت عادی و بدون درمان ارتودنسی به خوبی رعایت کنند، به احتمال زیاد در دوران درمان ارتودنسی ثابت نیز این کار را انجام نمی‌دهند. در این بیماران ممکن است عوارض احتمالی ارزش ریسک و انجام درمان ارتودنسی را نداشته باشد. بیشتر بیماران می‌توانند با رعایت رژیم غذایی مناسب، مراقبت از سلامت دهان با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و چکاپهای دندان پزشکی منظم، از بروز این مشکلات پیشگیری نمایند. مسواک زدن پس از صرف غذا، روش صحیح مسواک زدن با براکت و شست‌ وشوی دهان با آب به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند. بهداشت مناسب دهان و پاک کردن پلاک دندان‌ها اهمیت زیادی دارد اما به حداقل رساندن غذاهای حاوی قند و انواع نوشیدنی‌های گازدار و مصرف میان وعده های مکرر نیز به همان اندازه اهمیت دارد. همچنین وسیله ‌های کمک برای حفظ بهداشت دهان و تمیز کردن وسیله ارتودنسی وجود دارد. انواع شوینده های بین دندانی که با فشار آب یا هوا کار می‌کنند و دهانشویه های مختلف از جمله آنها هستند. در یک پژوهش استفاده از مسواک دستی و Waterpik Water Flosser با Orthodontic Tip و مسواک دستی و نخ دندان مجهز به تردر (نخ گیر) مقایسه شد تا از نظر کاهش جرم و پلاک دندانی و خونریزی لثه در نوجوانانی که براکت ثابت داشتند کارآیی آنها مشخص شود. در این پژوهش گروه کنترل تنها مسواک می‌زدند. نتایج نشان داد واترجت با نوک مخصوص ارتودنسی برای نوجوانانی که براکت ثابت داشتند مؤثر بوده و در کاهش پلاک و خونریزی لثه سودمند واقع شد.
انواع وسیله ‌های کمکی برای حفظ بهداشت دهان وجود دارد که ارتودنتیست بسته به شرایط بیمار ممکن است آنها را توصیه نماید. در هر صورت نکته مهم حفظ بهداشت دهان برای پیشگیری از عفونت لثه و ضایعات لکه سفید و پوسیدگی دندان است.

1  |  شفاگستر  |  بازدید: 1338