شروع درمان ارتودنسی:

همه ما می‌دانیم که پیشگیری بهتر از درمان است . پس بهتر است جوری برنامه ریزی کنیم که نیاز به درمان خاصی نباشد یعنی در هر مرحله‌ای باید تلاش کرد جلوی ایجاد مشکلات را گرفت یا حل کردن آن‌ها را درآینده راحت‌ تر کرد!
– بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی کی است؟
برای گرفتن پاسخ صحیح به این سوال نیاز است که سوال با دقت بیشتری مطرح شود و به این شکل عوض شود که: درهر سنی ارایه چه نوع خدمت ارتودنسی‌ای برای بیمار مناسب یا مقدوراست؟
پس برای اولین قدم ابتدا ملاحظات لازم در دوران جنین و حتی قبل از آن را مرور می‌ کنیم: در درجه اول لازم است والدین اطلاعات اولیه در مورد مکانیزم تکامل جنین داشته باشند تا با تغذیه درست، مواد مورد نیاز برای رشد و تکامل صحیح در اختیار جنین قرار گیرد. در مورد مسایل مرتبط به ارتودنسی مشکلات اندکی هستند که به صورت صرفا ژنتیکی (یا کاملا ژنتیکی) منتقل می‌شوند. برخی بیماری‌ها به قدری آزار دهنده هستند که حتی ممکن است برای پیشگیری از آن پزشکان بچه دارنشدن را به زوجین پیشنهاد کنند! در مورد مسایل مرتبط با ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت این نوع ممانعت‌ها بسیار نادر هستند. بنابراین اغلب پیشگیری خاصی از دید ژنتیک در این مرحله معنی ندارد!
در دوران جنینی برخی مراقبت‌ها به شکل روتین انجام می‌شود تا ریسک مشکلات کم باشد: مثلا با نکشیدن سیگار ریسک ایجاد شکاف لب و کام کم شود. ولی اگر با وجود این مراقبت‌ها در بررسی‌های سونو گرافی مشکلی دیده شد، بهترین کار آماده کردن والدین از نظر آگاهی و روحی برای تدابیر لازم در زمان‌های مورد نظر است. پس اغلب موارد در دوران جنینی کافی است تغذیه و مراقبت‌های بارداری روتین انجام شود و نیاز به تدبیر خاصی از سوی ارتودنتیست نخواهد بود. بعد از تولد موارد معدودی هستند که نیاز به مداخله ارتودنتیست خواهد بود. به عنوان مثال تدابیر خاص برای نوزادان دچار شکاف لب/کام یا نوزادانی که فک پایین بیش از حد کوچکی دارند.
در دوران کودکی و زمانیکه درآمدن  دندان‌ های شیری روبه کامل شدن هست، هیچ ضرری ندارد اگر یک ارتودنتیست آگاه و یا یک متخصص اطفال آشنا با مباحث ارتودنسی کودک را معاینه کند. این کار را حتی یک دندانپزشک آگاه می‌تواند به درستی انجام دهد. گاه با یک نگاه به دندان‌ های شیری اطفال و در سنین بالا‌تر (حول و حوش ۶ سالگی) با بررسی رادیوگرافی دندان‌ ها، می‌توان پیش بینی‌ هایی را انجام داد و رویش دندان‌ها و رشد فکین را با راهنمایی‌ هایی یا با ارایه دستگاه‌هایی هدایت کرد تا کودک در آینده از نیاز به ارتودنسی‌های پیچیده نجات پیدا کند. یا مشکلات کوچک را با دستگاه‌های متحرک یا ثابت کوتاه مدت حل کرد.
اگر در مراحل قبلی هیچ معاینه حرفه‌ای روی کودک انجام نشده، هنوز دیر نیست.
در اغلب کودکان بهترین سن اولین معاینه حدود ۷-۸ سالگی است. ممکن است حتی هیچ دستگاهی به کودک ارایه نشود ولی با دستوراتی خاص یا با کشیدن برنامه ریزی شده دندان‌ها می‌توان به کودک کمک کرد که از مشکلات پیچیده تری مانند نهفتگی دندان‌ها و… نجات یابد و یا مشکلات کوچک وی با دستگاه‌های متحرک و کوتاه مدت حل شود. این کار را حتی یک دندانپزشک آگاه می‌تواند انجام دهد.
گاه کودک نیاز به هدایت رشد فکین (ارتوپدی فک وصورت) دارد. در این صورت بهترین زمان حول و حوش بلوغ فرد است: یعنی اوایل نوجوانی. این سن برای دختر خانم‌ها کمتر است و آقا پسر‌ها وقت بیشتری از این نظر دارند. این کار اغلب با دستگاه‌های متحرک یا ثابت کوتاه مدت انجام می‌شود. و اما وقتی صحبت از ارتودنسی ثابت و کامل می‌شود، بهترین سن زمانی است که دندان‌های آسیای بزرگ دوم در حال رویش هستند. یعنی اواسط نوجوانی. اما‌ گاه برخی مشکلات فک وجود دارد که درمان را بایست به تاخیر انداخت تا بتوان دقیق‌ تر تصمیم گرفت. به عبارتی برای برخی بهتر است تا حدود ۱۸ سالگی و حتی بیشتر صبر کرد!

1  |  مجله دندانپزشکی  |  بازدید: 1330